کم خونی بارداری انواع و درمان آن

کم خونی بارداری فقرآهن، کمخونی ناشی از کمبود اسیدفولیک، اختلالات هموگلوبینی از جمله کمخونی داسی شکل، تالاسمی و کمخونی همولیتیک، از انواع مهم کم خونی بارداری بشمار می روند.شایعترین شکل کم خونی بارداری فقر آهن می باشد. این نوع کمخونی غالباً براثر بارداریهای با فواصل کم، خونریزیهای غیر طبیعی یا نارساییهای تغذیه ای حاصل می شود. در مورد کمخونی خفیف ممکن است هیچگونه نشانه ای وجود نداشته باشد ولی در موارد شدید اغلب رنگپریدگی بچشم میخورد که بخودی خود نشانه قابل اعتمادی نیست زیرا به علت گشاد شدن رگهای محیطی در آبستنی، ممکن است زن بدون کمخونی نیز پریده رنگ شود. خستگی، تنگی نفس و افزایش ضربان قلب در مواردی قابل مشاهده است. در زن بارداری که خوب تغذیه شده و دارای ذخیره کافی آهن باشد، کمخونی ممکن است تنها در صورت بروز مواردی از قبیل خونروی پیش آید. لیکن زن حامله ای که از تغذیه کافی و رژیم غذایی مناسب برخوردار نباشد، تنها به علت افزایش نیاز در دوره آبستنی به زودی دچار کمخونی میشود.بمنظور پیشگیری از کمخونی فقرآهن، تجویز یک فرآورده آهن مؤثر برای همه زنان باردار ضروری است. قاعده کلی برآن است که مکمل آهن برای همه زنان دارای قاعدگی تجویز شود زیرا که از دست رفتن آهن ماهیانه برروی هم قابل توجه می باشد. می بایست به زنان آبستن توصیه های لازم در مورد استفاده از مواد غذایی آهن دار مانند گوشت قرمز، نخود، سبزیها و فرآوردههای شیری انجام گیرد.

کم خونی بارداری ناشی از کمبود اسید فولیک

کم خونی بارداری ناشی از کمبود اسید فولیک نادرتر از کمخونی فقر آهن بوده ولی بمراتب شدیدتر از آن است. کمخونی ناشی از کمبود اسیدفولیک، در اواخر بارداری به سرعت شدت مییابد و با کاهش شدید هموگلوبین که به تجویز آهن پاسخ نمی دهد همراه است. شیوع این نوع کمخونی در چند زایان، آبستنی چندقلو و کسانی که دچار فقر غذایی هستند بیشتر است. در این نوع کمخونی، زبان زخم و دچار آماس میشود و بررسی مغز استخوان، وجود کم خونی بارداری ناشی از کمبود اسید فولیک را مسجل میکند. معمولاً در دوره بارداری برای پیشگیری از کمبود اسیدفولیک، همراه با قرصهای آهن، اسیدفولیک نیز تجویز میشود. به زنان باردار می بایست در جهت حفظ و رعایت رژیم غذایی مناسب، توصیه های لازم داده شود.کمبود ویتامین B12 نیز کمخونی مگالوبلاستیک ایجاد می نماید که این کمبود در افراد گیاهخوار و افرادی که اصلاً محصولات حیوانی نمیخورند و در برخی آسیاییها بیشتر قابل مشاهده است.

کم خونی بارداری داسی شکل

در این بیماری تغییر ساختار هموگلوبین، سبب تغییر شکل گویچه های سرخ به هنگام کاهش فشار اکسیژن شده و شکل گویچه های قرمز شبیه داس میگردد. گویچه های داسی شکل بسیار شکننده هستند و به آسانی خراب می شوند و در نتیجه عمر آنها کوتاه است. ترومبوز که ناشی از چسبناکی گویچه های سرخ است به کندی گردش خون منجر می شود. بیماری دارای بحرانهای کاملاً مشخصی است. در دوره های حاد بیماری به علت داسی شکل شدن گویچه های سرخ، رگها بسته شده و در نتیجه بافتهایی که از این رگها خون می گیرند دچار انفارکتوس می شوند. بحرانهای بیماری که با تب و دردهای استخوانی، مفصلی و شکم همراه است، اغلب به علت عوامل مساعد کننده ای چون کاهش فشار اکسیژن، داروها و عفونتها از قبیل پیلونفریت و ذاتالریه پیش می آیند و در دوره بارداری بیشتر دیده می شوند. اصول مراقبت شامل پیشگیری و شناسایی زودرس عفونتها، درمان علامتی بحرانها در صورت وقوع و پیشگیری از بحرانها با یک برنامه تزریق خون پیشگیرانه می باشد. این کمخونی ممکن است باعث بروز عوارض سخت در بارداری شود ولی معمولاً سقط درمانی را مگر در شرایط استثنایی ایجاب نمی کند.

کم خونی بارداری و تالاسمی

به گزارش مجله برفانک تالاسمی، نقص ارثی است که در آن ساخت هموگلوبین دستخوش اختلال است و به تولید گویچه های سرخ که محتوای هموگلوبین آنها کم است می انجامد. تالاسمی بیشتر در نژادهای مدیترانهای وجود دارد. این بیماری شامل دو نوع خفیف (مینور) و شدید (ماژور) میباشد. تالاسمی خفیف، کمخونی مشابه فقر آهن تولید می نماید، در حالیکه فقر آهنی عملاً وجود ندارد. بهمین جهت، درمان با آهن، مناسب و صحیح نبوده و اکثراً اسیدفولیک اضافی تجویز میگردد. برعکس تالاسمی مینور، مادران باردار مبتلا به تالاسمی ماژور، به مراقبت های ویژه نیازمند بوده و بایستی تحت نظر مشترک متخصصین زنان و خون قرار گیرند. در سرتاسر دوران بارداری، اسیدفولیک اضافی تجویز گردیده و ترانسفوزیونهای مکرر خون نیز ممکن است لازم باشد.

کم خونی بارداری همولیتیک

آنزیم گلوکز ۶ فسفات دهیدروژناز آنزیمی است که برای سوخت و ساز طبیعی گویچه های سرخ ضروری است. فقدان این آنزیم یک اختلال ارثی وابسته به ژن جنسی است که اغلب در مردان مدیترانه شرقی و آفریقایی دیده میشود. این بیماری دارای حمله های همراه با همولیز خون است که معمولاً عوامل مساعد کننده ای چون مصرف داروهای اکسید کننده مثل سالیسیلاتها، سولفانامیدها و ویتامین K آن را ایجاد می کنند.

منبع:https://www.barfanak.com