برفانک اخبار تغذیه و آشپزی سلامت سبک زندگی فناوری شیر مادر بهترین مادّهٔ غذایی برای نوزاد در ماه اول تولد است. در صورتی که تغذیهٔ مادر کافی و متعادل باشد، شیر او دارای همهٔ مواد غذایی ضروری برای نوزاد می باشد، بجز آهن، فلوراید، ویتامین D و ویتامین K که مقدار آنها در شیر مادر بسیار کم است.ما در مجله اینترنتی برفانک در مورد ترکیب شیر مادر و آغوز بیشتر توضیح خواهیم داد.
ترکیبات شیر مادر
ملح آهن :
ملح آهن برای خونسازی نوزاد ضرورت دارد.
خوشبختانه پس از تولد، مقداری آهن در کبد نوزاد ذخیره شده است.
این مقدار آهن به تدریج به مصرف خونسازی بدن نوزاد می رسد، ولی مقدار آن به تدریج کاهش می یابد.
از طرف دیگر شیر مادر دارای مقداری آهن است (۰/۵ تا ۱/۵ میلیگرم در لیتر) ولی هرچه از دوران شیردادن می گذرد، مقدار آهن آن کمتر شده و به حداقل می رسد.
بنابراین بعد از سن سه ماهگی، هم ذخیرهٔ آهن کبد شیرخوار کم می شود و هم مقدار آهن شیر مادر به حداقل می رسد.
در این زمان است که باید به کودک آهن به صورت دارو داده شود .
ملح فلوراید:
فلوراید برای جلوگیری از فساد دندانها ضرورت دارد.
در شیر مادر مقدار جزئی فلوراید وجود دارد.
مقداری فلوراید هم در آب آشامیدنی هر منطقه ای دارد، همچنین فلوراید از راه خوردن مواد غذایی به بدن کودک می رسد.
اگر آب آشامیدنی منطقه ای فلوراید نداشته یا کم داشته باشد، یا کودک فقط شیر مادر بخورد، دندان های او برای فساد و تخریب آماده می گردد.
در چنین شرایطی برای جلوگیری از تخریب دندان ها باید به کودکان بزرگتر از ۶ ماه روزانه ۰/۲۵ میلی گرم فلوراید به شکل دارو داده شود .
ویتامین D:
کمبود ویتامین D موجب نرمی استخوان کودک می گردد، بنابراین اگر صورت و دست و پاهای شیرخوار هر هفته مدت ۱۰ دقیقه در معرض نور مستقیم آفتاب قرار گیرد،
ویتامین D مورد نیاز یک هفته شیرخوار تأمین می شود و از بروز نرمی استخوان او جلوگیری می گردد.
آفتابی که از شیشه عبور کند، ارزشی ندارد؛ بنابراین توصیه می شود مادر و کودک هر دو دست ها و پاهای خود را در معرض نور مستقیم آفتاب قرار دهند.
اگر تغذیهٔ مادر مخصوصاً در دوران بارداری کافی نباشد و نوزاد هم پوشیده باشد و در معرض مستقیم نور آفتاب قرار نگیرد، یا پوست بدن او تیره باشد،
لازم است از روز پانزدهم تولد، روزانه ۱۰ میکروگرم (۱۵ تا ۲۰ قطره) ویتامین D به شکل دارو به او داده شود.
ویتامین K:
چون مقدار ویتامین K بدن مادر کم است، کمبود ویتامین K ممکن است موجب بیماری های خونریزی دهنده در نوزاد گردد، بنابراین پس از تولد باید یک میلی گرم ویتامین K به نوزادان تزریق گردد.
این تزریق معمولا در بیمارستان یا زایشگاه انجام می گیرد.
ترکیب شیر مادر در روزهای اول تولد
شیر مادر از نظر ترکیب در روزهای اول تولد با روزهای دیگر تفاوت دارد، همچنین ترکیب شیر مادر در دوران شیردهی و حتی در خلال دو نوبت شیر دادن با هم متفاوت است.
آغوز (کلستروم):
شیر مادر را در هفت روز اول تولد نوزاد، آغوز می نامند.
آغوز مایعی است زردرنگ و غلیظ و مقدار آن کم است و بستگی به دفعات حاملگی مادر دارد.
مقدار آغوز در حاملگی اوّل کم ولی در حاملگی های بعدی زیادتر خواهد بود.
ترکیب آغوز در مقایسه با شیر هفته های بعد، تفاوت دارد، بدین ترتیب که مقدار پروتئین آغوز زیاد و چربی آن کمتر از شیر هفته های بعد مادر می باشد.
این ترکیب با احتیاج نوزاد در هفتهٔ اول متناسب است.
آغوز از نظر ویتامین «آ» که در چربی حل می شود و همچنین کاروتینوئید و ویتامین «ای» بسیار غنی می باشد و حدود سه برابر مقداری است که در شیر معمولی مادر وجود دارد.
در پروتئین آغوز ايمونوگلوبولین ( مادهٔ ضدّ میکروبی) وجود دارد.
این ماده همراه آغوز وارد روده نوزاد می شود و همراه با سلولهای ماکروفاژ” و لنفوسیتهایی” که در آغوز وجود دارد، سبب حفاظت روده های نوزاد می گردد،
یعنی از رشد میکروب هایی که وارد رودهٔ او می شود جلوگیری می نماید .
بنابراین دادن آغوز به نوزاد، عامل بسیار مهمی در جلوگیری از بیماری ها در ماه اول تولد او خواهد بود.
خوراندن آغوز به نوزاد بلافاصله بعد از تولد، سبب می شود که مادّهٔ سیاه رنگی که در روده های نوزاد در هنگام تولد وجود دارد و مكونیوم نامیده می شود، به راحتی دفع شود،
و همچنین باعث می شود میکروب های مفید در رودهٔ کودک رشد نموده و محیط مناسب و خوب میکروبی در روده نوزاد برقرار گردد.
اگر در روزهای اول به جای آغوز، شیر خشک یا شیرگاو به نوزاد داده شود، در رودهٔ کودک به جای میکروب های مفید، میکروب های بیماری زا تولید میگردد که می تواند باعث بیماری شود.
