نابهنجاری کروموزومی یکی از عواملی است که با عقب ماندگی ذهنی ارتباط دارد، و علت سه تایی بودن کروموزوم شماره ۲۱ است، یعنی داشتن یک نسخه اضافی از کروموزوم شماره ۲۱ (یعنی، سه کروموزوم به جای ۲ تا). به این وضعیت نشانگان داون هم گفته می شود. برآوردهای مربوط به شیوع نشانگان داون حکایت از آن دارد که این اختلال تقریباً در یک مورد از هر ۸۵۰ تولد زنده در ایالات متحده مشاهده می شود.افراد مبتلا به نشانگان داون علاوه بر ناتوانی عقلی، یک مجموعه علایم بدنی مشخصی دارند، نظیر: هیکل کوتاه و خپلی ؛ چشمان مورب رو به بالا؛ گوشه های داخلی کشیده شده پلک بالایی؛ موی صاف، نرم و کم پشت؛ پره پهن و صاف بینی؛ گوشهای چهارگوش؛ زبان بزرگ با شیارهایی بر روی آن که به خاطر کوچکی دهان و کام پایین، از دهان بیرون زده است، و دستان کوتاه و پهن.
سندرم X شکننده و عقب ماندگی ذهنی
این نابهنجاری، به خاطر جهش در یک ژن fMR1 در کروموزوم X است. نشانه های بدنی همراه با اختلال X شکننده شامل این موارد می شوند: گوشهای رشد نیافته و چهره باریک و بلند. بسیاری از افراد مبتلا به X شکننده دچار ناتوانی عقلی هستند. سایر آنان ممکن است ناتوانی عقلی نداشته باشند، اما دچار ناتوانی یادگیری، مشکل در آزمون های عصب – روانشناختی، و نوسانات خلق هستند. حدود یک سوم کودکان مبتلا به این نشانگان نیز رفتارهای مرتبط با پیوستار در اوتیسم یا درخودماندگی را از خود نشان می دهند که نشان می دهد ژن fMR1 میتواند یکی از چند ژنی باشد که در اوتیسم شرکت دارند.
بیماری های عفونی مادر و ایجاد عقب ماندگی ذهنی
بیماریهای عفونی مادر نظیر سرخ جه می توانند خطر ابتلا به ناتوانی های عقلی را افزایش دهند. پیامدهای این بیماری ها در خلال سه ماهه نخست بارداری، یعنی همان زمانی که جنین هیچ پاسخ ایمنی شناختی مشخصی ندارد، بسیار شدید است (دستگاه ایمنی جنین هنوز آنقدر رشد نیافته که عفونت را برطرف سازد). سیتومگالوویروس، توکسوپلاسموزیس، سرخجه، تبخال معمولی، HIV، و سیفلیس، همگی عفونت هایی هستند که می توانند باعث بد شکلی های بدنی و همچنین ناتوانی عقلی شوند. امکان دارد مادر در اثر این عفونت نشانه اندکی را ظاهر ساخته یا اصلاً نشانه ای نداشته باشد، لیکن عوارض آن بر جنین در حال رشد می تواند بسیار مخرب باشد. همچنین، بیماری های عفونی می توانند مغز در حال رشد کودک را بعد از تولد تحت تأثیر قرار دهند. التهاب مغزی و مننژیت می تواند به مغز صدمه رسانده و حتی در دوران طفولیت یا اوایل کودکی باعث مرگ شود. در بزرگسالی، این عفونتها معمولا از این میزان شدت برخوردار نیستند. چندین شکل متفاوت از مننژیت دوران کودکی وجود دارد، همان بیماری که غشاهای محافظ مغز در نتیجهٔ ان ملتهب شده و کودک دچار تب بسیار شدیدی می شود.
عقب ماندگی ذهنی ناشی از خطرات محیطی
به گزارش مجله برفانک آلودگیهای محیطی مختلف به طور غیرمستقیم در ناتوانی عقلی نقش دارند. یکی از این آلاینده ها عبارت است از جیوه که می تواند در اثر خوردن ماهیهای آلوده به آن، وارد بدن شود. دومین آلاینده، سرب است که در رنگهای دارای مبنای سرب، دود، و اگزوز خودروهای مصرف کنندهٔ بنزین سربدار، پیدا می شود. مسمومیت با سرب می تواند باعث صدمات کلیوی و مغزی نظیر کمخونی، ناتوانی عقلی، حملات صرعی، و مرگ شود. رنگ هایی که مبنای آغازین آنها از سرب تشکیل شده است، در حال حاضر در ایالات متحده قدغن هستند، لیکن هنوز در خانه های قدیمی یافت می شوند، جایی که ممکن است کودکان تکه های ناشی از پوسته شدگی رنگ را بخورند.
منبع: https://www.barfanak.com