چربی ها و اهمیت آن برای بدن

چربی ها بوفور در طبیعت وجود دارند، در تمام مواد نباتی و حیوانی یافت می شوند و مهمترین منبع انرژی غذایی را تشکیل می دهند زیرا هر گرم مواد چربی نزدیک ۹ کیلوکالری یعنی حدود دو برابر پروتئین ها و مواد قندی انرژی تولید می نمایند. چربیها گروهی از مواد آلی هستند که در آب حل نمی شوند، ولی در حلالهایی مانند اتر، کلروفرم و بنزن محلولند. دانسیته این مواد از آب کمتر است و به همین جهت در روی آب قرار میگیرند. چربیها نیز مانند قندها از کربن، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده اند، با این اختلاف که نسبت اکسیژن به کربن و هیدروژن در چربیها کمتر از مواد قندی است. به طور کلی لیپیدها، استراسیدهای چرب هستند و از ترکیب الکل با اسیدهای چرب به وجود می آیند.

انواع چربی ها و خصوصیت آن

بیش از ۴۰ نوع اسید چرب (اشباع شده و اشباع نشده) در طبیعت یافت می شوند که گوناگونی و ویژگی شیمیایی بخصوصی به چربیهای طبیعی می دهند. لیپیدها به صورت چربیهای ساده، با زنجیره کوتاه قابل جذب میباشند. از اینرو چربی ها با زنجیره بلند، با مقدار کمی پروتئین به هم پیوسته و به صورت لیپوپروتئین در می آیند که به صورت ذرات ریزی که شیلو میکرون خوانده می شود جذب گردیده و برای تولید انرژی به مصرف می رسند. براساس توصیه شورای تحقیقات جهانی تغذیه، لازم است ۲۰ تا ۲۵ درصد کالری در غذای روزانه بوسیله چربیها تامین گردد. همچنین به منظور حفظ سلامت بدن بهتر است مقدار چربیهای اشباع نشده بیش از چربیهای اشباع شده انتخاب و مصرف گردد. روغنهای مایع نظیر روغن زیتون، ذرت و آفتابگردان حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع بیشتری هستند. از نظر منابع غذایی لیپیدها، غذاهای حیوانی مانند انواع گوشت، کره، خامه، شیر، تخم مرغ و روغنهای حیوانی منبع اصلی چربی می باشند. بعلاوه در دانه های روغنی مانند گردو، فندق، بادام، زیتون نیز مقادیر زیادی چربی وجود دارد.

افزایش چربی خون و تصلب شرایین

به گزارش مجله برفانک از حالات مرضی که در رابطه با چربی ها قابل ذکرند، افزایش چربی خون، تصلب شرایین و چاقی را می توان نام برد. افزایش چربی خون (هیپرلیپیدمی) عبارت از افزایش غلظت چربیهای سرم خون است که شامل تریگلیسرید، فسفولیپید و کلسترول می باشد و اکثراً افزایش هر دسته از این لیپیدها با افزایش دو دستهٔ دیگر همراه است ولی دامنهٔ این تغییرات بر حسب نوع و ترکیب لیپوپروتئین مورد نظر، متفاوت میباشد. این عارضه در برخی از مبتلایان به اختلال مادرزادی متابلیسم مواد چربی، یا مبتلایان به بیماریهای غدههای مترشح داخلی و یا بر اثر نارسایی بعضی از اعضای حیاتی بروز می کند. با استفاده از روشهای آزمایشگاهی و جدا کردن انواع لیپوپروتئین ها از یکدیکر می توان برحسب افزایش نوع خاصی از لیپوپروتئینها أنواع مختلف آن را تشخیص داد. بطور کلی در بیشتر انواع هیپرلیپیدمی لازم است ضمن کنترل وزن، از مصرف چربیهای حیوانی و مواد قندی زیاد پرهیز کرد. مصرف روغنهای مایع که دارای اسیدهای چرب غیر اشباع هستند در رژیم غذایی این افراد توصیه می شود.تصلب شرایین (آترواسکلروز AtherOSclerosis) عارضه ای است که با تغییرات استحالهای لایه داخلی شریانها همراه است. در این عارضه مواد چربی (کلسترول و لیپیدهای دیگر) در دیوارهٔ داخلی شریانها رسوب می کنند و ممکن است این مواد بصورت صفحاتی یعنی پلاک هایی درآیند که به آنها آتروم (Atheroma) میگویند. صفحات آتروم بتدریج ممکن است باعث ترومبوز و در نتیجه انسداد شریانها گردند. از آنجا که آترواسکلروز غالباً دیوارهٔ شریانهای مغزی و شریانهای اکلیلی (کرونر) قلب را دچار میسازد، انسداد این رگها عوارض خطرناکی را بار می آورد که در بسیاری از موارد منجر به مرگ بیمار میگردد. عامل اصلی ایجاد آتراسکلروز افزایش مقدار بتالیپوپروتئین است که در کبد ساخته میشود. بیتالیپوپروتشین در حال طبیعی در کبد به میزان معینی تشکیل میگردد ولی اگر بیش از حد طبیعی ساخته شود، مقدار آن در خون افزایش مییابد و بعد از مدتی در دیواره رگها رسوب می کند. مصرف زیاد چربیهای حیوانی نیز موجب افزایش مقدار چربیهای خون گردیده و پیشرفت اترواسکلروز را سرعت میبخشد. بطور کلی مصرف رژیم غذایی با کالری و چربی کمتر و استفاده از چربیهای گیاهی مایع بجای چربیهای حیوانی برای پیشگیری از این عارضه توصیه میشود. همچنین فعالیت های بدنی و ورزش، از طریق بهتر کردن وضع گردش خون، بویژه در رگهای اکلیلی قلب، ممکن است از ایجاد بسیاری از عوارض آتراسکلروز جلوگیری کند. از عوامل مساعد کننده برای ایجاد این عارضه، بیماری دیابت، چاقی، سابقهٔ بالا بودن فشارخون در خانواده، بالا بودن مقدار چربیهای خون بیش از ۲۵۰ میلیگرم در یکصد میلیلیتر، زندگی کم تحرک و مصرف مشروبات الکلی و دخانیات را میتوان ذکر کرد.

چاقی از بزرگترین بیماری ناشی از چربی ها

چاقی به معنی ذخیره شدن چربی اضافی در بدن است. اگر مقدار غذایی که خورده می شود بیشتر از میزانی باشد که بدن برای ایجاد انرژی مورد نیاز خود مصرف میکند، غذای اضافی بصورت چربی در بافت چربی ذخیره میشود و منجر به چاقی میگردد. معمولاً چاقی به علت ازدیاد مصرف غذاها بوجود میآید. در بعضی موارد نادر نیز اختلالات غده های مترشح داخلی موجب بروز چاقی میگردد. همچنین چاقی ممکن است بر اثر فشارهای روحی بعلت عدم کنترل اشتها و پرخوری با منشاء روانی ایجاد شود. لازم به تذکر است که ذخیرهٔ چربی بدن هر فرد بستگی به تعداد یاخته های چربی دارد. هر چه تعداد این یاخته ها بیشتر باشد ظرفیت ذخیرهٔ چربی در بدن بیشتر خواهد بود. ازدیاد یاخته های چربی در سالهای اول عمر و دوران بلوغ انجام میگیرد. بنابراین تغذیهٔ متعادل کودکان و نوجوانان در پیشگیری از چاقی در سنین بالا باید مورد توجه قرار گیرد. بمنظور پیشگیری از چاقی علاوه بر اجتناب از مصرف زیاد غذا، در انتخاب مواد غذایی نیز باید دقت کرد و در مصرف غذاهای شیرین و چرب محتاط بود.

منبع:https://www.barfanak.com