مادران عزیز، این نکته را بدانید که کم غذا خوردن و بی اشتهایی در سال دوم تولد در مقایسه با سال اول، کم می شود زیرا رشد کم تر می شود ، بنابراین نیاز کودک به مواد غذایی کمتر از سال اول است. در این صورت کودک بی اشتهاتر از سال اول تولّد می شود و کم می خورد و این حالت کاملاً طبیعی است.ما در مجله اینترنتی برفانک درمورد کم غذا خوردن و بی اشتهایی در سال دوم (شکایت شایع مادران) بیشتر توضیح خواهیم داد.
شما باید به رفتارها و واکنش های کم غذا خوردن و بی اشتهایی در سال دوم آگاه باشید و به مطالب زیر توجه نمائید:
۱- ادامهٔ دادن غذاهای سال اول تولد:
بیشتر کودکان در سال دوم تولد غذاهای دوران شیرخواری خود مانند حریره یا فرنی را دوست ندارند و مایلند در جمع خانواده و از غذای خانواده استفاده کنند.
مادر باید تمایل کودک را در نظر بگیرد و غذایی را که کودک دوست دارد برای او تهیه کند و در اختیارش قرار دهد.
۲- دوست نداشتن و خودداری از خوردن بعضی از غذاها:
دوست داشتن و دوست نداشتن غذا از سن ۵ تا ۶ ماهگی دوران شیر خواری شروع می شود و در سال دوم تولد ممکن است کودک غذایی را دوست نداشته باشد.
این موضوع در بزرگسالان هم وجود دارد.
به طور مثال کودک ممکن است پورهٔ اسفناج یا آب پرتقال را دوست نداشته باشد، بنابراین مادر هیچ گاه نباید به کودک اصرار کند که آن غذا یا آب میوه را بخورد. زیرا باعث بی اشتهایی می شود.
مادر باید غذایی را که کودک دوست ندارد برای مدتی از برنامهٔ غذایی او حذف کند و پس از مدتی دوباره به او بدهد.
بعضی از کودکان یک نوع غذا را مدتی دوست دارند، سپس از خوردن آن خودداری می کنند.
در این شرایط والدین می توانند با تغییر دادن درجهٔ حرارت غذا یا نوع پخت یا شکل غذا، مثلاً دادن شیر گرم به جای شیر سرد یا تغییر تخم مرغ آب پز به نیمرو، غذای دلخواه کودک را تهیه نمایند تا کودک آن را مصرف کند.
۳-شیر دادن زیاد از حد:
اگر در سال دوم به کودک شیر پاستوریزه یا شیرخشک ان هم با شیشه و به دفعات زیاد بدهید، معدهٔ کودک پر از شیر می شود وهیج غذای دیگری نمیخورد و بی اشتها میگردد.
مخصوصا اگر شیر پاستوریزه بخورد.
کودک با خوردن شیر پاستوریزه به مقدار زیاد، نه فقط دچار بی اشتهایی بلککه دچار یبوست و کم خونی هم می شود.
در اوایل سال دوم تولّد، باید سه نوبت شیر به کودک داده شود.در سن 18 ماهگی دو نوبت و در سن دو سالگی یک نوبت شیر داده شود.
اگر کودک در این سن کمتر شیر بخورد دچار کمبود نخواهد شد زیرا با غذا و لبنیات مواد لازم به بدنش میرسد.
بعضی از مادران در سال دوم مخصوصا 6 ماه اوّل سال دوم ، شیر کافی ندارند که بتوانند سه نوبت به کودکشان شیر دهند، در چنین شرایطی بایستی ابتدا به کودک غذا بدهند و سپس شیر مادر.
اگر شیر مادر به اندازه ای نیست که کودک بتواند سه نوبت شیر کافی مادر بخورد، باید کمبود آن با شیرخشک یا شیر پاستوریزه جبران گردد.
اگر مادری به علت شاغل بودن، شیر کافی ندارد، می تواند دو نوبت صبح و شب از پستان خود شیر بدهد و کمبود آن را با شیر خشک یا شیر پاستوریزه جبران نماید.
۴- غذا دادن به زور به کودک:
مادران در کشور ما دوست دارند که کودکشان دائماً غذا بخورد و از غذاخوردن کودک لذت می برند.
اگر کودک کم غذا بخورد، مادر نگران می شود و سعی می کند با زور و فشار غذا را در دهان کودک بگذارد.
بعضی از کودکان در برابر این عمل مقاومت می کنند و قاشق غذا را واپس می زنند یا غذا را نمی بلعند، یا اگر بلعیدند بلافاصله استفراغ می کنند.
بعضی از مادران چون از مقدار غذای مورد نیاز کودک اطلاعی ندارند عصبانی می شوند و حتی کودک را کتک می زنند.
این روشها کاملاً اشتباه است، زیرا کودک را از غذاخوردن بیزار می کند.
۵- تهدید کردن کودک:
بعضی از مادران هنگام غذا دادن به کودک، او را با گفته های خود تهدید می کنند، به طور مثال به او می گویند:
«اگر غذا نخوری بزرگ و قوی نمی شوی و میمیری، اگر غذا نخوری تو را دوست ندارم، اگر غذا نخوری کودک همسایه را صدا می کنم و غذایت را به او می دهم، اگر غذا نخوری تو را پیش دکتر می برم تا به تو آمپول بزند.»
این گفته ها و تهدیدها هیچگونه تأثیری نخواهد داشت و اگر کودک گرسنه نباشد، غذا نمی خورد.
مادران باید موقعی که کودک خود تمایل دارد، به او غذا بدهند.
۶- جایزه دادن:
بعضی از مادران به کودک جایزه می دهند تا او غذا بخورد.
ابتدا پول، سپس شیرینی و بعد بردن کودک به خیابان، خانهٔ اقوام و نهایتاً خرید اسباب بازی.
مادری اظهار می داشت در حدود ۳۰۰ عدد ماشین و اسباب بازی برای کودکم خریده ام تا غذا بخورد، ولي هنوز هم غذا نمیخورد، در حالی که کودک از نظر رشد و تندرستی مشکلی نداشت.
این جایزه ها و وعده ها برعکس سبب می شود حتی اگر کودک گرسنه هست، غذا نخورد و موجب بی اشتهایی شود تا جایزه و امتیازات بیشتری بدست آورد.
۷-کم شدن اشتها با خوردن تنقلات:
کودکان در خلال سال دوم و بعد از آن، معمولاً به خوردن میوهٔ زیاد، شیرینی، شکلات، آجیل و تنقلات محلی علاقه مند می گردند.
این مواد اشتها را کم می کند و باعث می شود کودک غذای اصلی خود را نخورد.
مادر باید تنقلاتی که دارای کالری و پروتئین است، به مقدار کم و در بعضی مواقع در اختیار کودک قرار دهد.
اگر آب میوه یا مواد غذایی ساده موقع بازگشت کودک از مهد کودک، کودکستان و یا دبستان موجب انرژی بیشتر و شادی او می شود و اشتهای او را برای خوردن غذا کم نمی کند، میتوانید از آن استفاده نمائید.
۸- خود غذاخوردن:
کودک در سن دو سالگی دوست دارد خودش غذا بخورد.
کودک می خواهد خودش قاشق را به دست بگیرد و در خوردن غذا شرکت نماید.
اگر مادر این اجازه را به کودک ندهد، ممکن است موجب خودداری او از خوردن غذا شود و بی اشتهایی کودک شود.
خود غذاخوردن و شرکت در غذا خوردن از این نظر اهمیت دارد که قدرت استقلال و اتکای به نفس در کودک رشد می کند و او در آخر سال دوم تولد می تواند مسئول تغذیهٔ خود گردد.
زمانی که حس استقلال در کودک به وجود می آید، اگر به او اجازه داده نشود که قاشق یا فنجان را به دست بگیرد، بسیار آزرده می شود و ترجیح میدهد گرسنه بماند، تا این که به وسیلهٔ مادر به او غذا داده شود.
بعضی از مادران اجازه نمی دهند کودک در غذاخوردن شرکت نماید، زیر:
۱- به دلیل مشغلهٔ زیاد می خواهند با عجله غذای کودک را به او بخورانند.
۲- چون کودک، خود و با اطراف خود را کثیف می کند، از مشارکت کودک در غذا خوردنش جلوگیری می کنند.
برای این منظور می توانید پارچه یا روزنامه ای زیر صندلی کودک قرار دهید تا تمیز کردن محیط، بعد از غذاخوردن کودک آسان باشد.
اما اگر کودک خواست بشقاب غذا را مانند کلاهی به سر خود بگذارد، باید از او جلوگیری کنید.
اگر در این موقع مادر یا اطرافیان به کارهای کودک بخندند، کودک همان عمل را تکرار خواهد کرد و ریخت و پاشی غذا بیشتر خواهد شد.
بنابراین باید به کودک اجازه دهید در ۶ ماهگی بطری شیرخوری و در ۸ تا ۱۰ ماهگی فنجان شیر را با دست خود بگیرد.
در ۱۰ تا ۱۲ ماهگی باید به کودک قاشقی دهید که آن را به دهان ببرد.
بعضی از کودکان عادت کرده اند هنگام خوابیدن، بطری شیر را در دست گرفته و با خوردن شیر یا آب میوه یا شربت به خواب بروند یا این که شیرینی در دست داشته باشند و بخورند و بخوابند.
دادن این موادّ شیرین به کودک صحیح نیست، زیرا مواد قندی موجود در شیر یا شیرینی سبب تخریب و فساد دندان های شیری کودک میگردد.